Centrum im. Adama SmithaPierwszy Niezależny Instytut w Polsce od 16 września 1989 roku

Konferencja prasowa Centrum im. Adama Smitha o projekcie Konstytucji i referendum

Konferencja prasowa  Centrum im. Adama  Smitha 

O projekcie konstytucji i referendum

 

Konstytucja uchwalona 2 kwietnia 1997 roku ma swoje zalety i wady. Niewątpliwą zaletą jest to, że została  uchwalona, że przyzwoicie reguluje prawa osobiste i polityczne i że umacnia niezależną pozycję sądów powszechnych i administracyjnych.

Uchwalona konstytucja ma też swoje wady, których nie wypada nam przemilczeć, a które nie są podnoszone w debacie publicznej.  Polityczni przeciwnicy nowej ustawy zasadniczej zwracają uwagę na błędy, których nie ma, bądź krytykują cokolwiek, aby zaznaczyć swoje odrębne stanowisko.

Zwolennicy i przeciwnicy nowej konstytucji zgodni są co do jednego -  uchwalona konstytucja jest zbyt długa. Tę  krytykę również  my podzielamy.  Jednak nie to jest najważniejsze.

Na ostatecznym kształcie  przyjętej  ustawy zasadniczej zaciążyła wadliwa ustawa konstytucyjna o trybie przygotowania i uchwalenia Konstytucji RP. Podobnie jak w sejmie I kadencji, wymuszała  ona bardzo długie i jałowe prace przygotowawcze, które zabierają około 2 lat (połowa  kadencji  parlamentu);  oddała przygotowanie projektu konstytucji  w ręce Komisji Konstytucyjnej, której znakomita większość członków była znacznie  bardziej zaabsorbowana bieżącymi   sprawami legislacyjnymi.  W efekcie wszystkie ważne decyzje polityczne w sprawie przyszłej konstytucji zostały  zepchnięte na koniec kadencji parlamentarnej, kiedy partie polityczne szukają dodatkowych szans wyborczych.  Projekt konstytucji staje się wówczas ofiarą najbliższej kampanii.

Kolejnym strategicznym błędem popełnionym w czasie prac nad konstytucją, było metodologiczne założenie, że ostateczny  tekst ma być rezultatem szerokiego kompromisu politycznego. Kompromis konstytucyjny pomylono jednak z kompromisem politycznym. W ramach takich kompromisów można zapewnić, że każdy uczestnik Komisji Konstytucyjnej będzie miał swój przepis;  będzie więc lex  Grześkowiak,  lex Pastusiak, lex Rokita, lex Ikonowicz. Nie da to jednak dobrej  ustawy zasadniczej. Kompromis konstytucyjny musiałby polegać na  dobrej, całościowej koncepcji systemu politycznego kraju i na pozyskaniu wokół  niej ugrupowań politycznych i społeczeństwa.

Konstytucja przeładowana jest instytucjami, które w racjonalnym systemie konstytucyjnym nie wymagają wzmianki,  na przykład Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji,  szef Sztabu Generalnego, a Rada Polityki Pieniężnej przypomina  chybiony pomysł   Rady Trójstronnej z projektu obywatelskiego.  Członkowie Rady Polityki  Pieniężnej będą mieli olbrzymią władzę  nad gospodarką, będą wybierani według kryteriów ściśle partyjnych, nie będą  jednocześnie  konstytucyjnie opowiedziani.  Ponoszący  odpowiedzialność konstytucyjną Prezes NBP może stać się marionetką  Rady.  O niebezpieczeństwie takiego upolitycznienia świadczy historia  KRRiT.

Jak na ironię, KRRiT ma być strażnikiem wolności słowa. Ten administracyjny, polityczny i partyjnie zorientowany organ może być strażnikiem wielu innych wartości, ale na pewno nie wolności słowa.

Na straży praw i wolności obywateli  w państwie prawnym mogą stać tylko sądy.  Rolę tę tymczasem przypisano błędnie Rzecznikowi Praw Obywatelskich. Rzecznik może być  w społeczeństwie instytucją rozjemczą i pomocną  w przypadku naruszenia prawa. W sytuacji wprowadzenia skargi konstytucyjnej rola RPO ulegnie zmianie. Jakkolwiek nie uważamy za konieczne  zniesienie  tej instytucji, to jej konstytucjonalizacja, a tym bardziej rola przypisana jej w ustawie zasadniczej jest błędna (zbyt wyniosła).

O wiele lepiej w początkowych stadiach przygotowania projektu wyglądała kluczowa sprawa skargi konstytucyjnej jako instrumentu ochrony praw i wolności. Ostatecznie została ona zredukowana do możliwości skarżenia jedynie tych ustaw, na mocy których sądy wydały prawomocne przeczenie. Oznacza to, że nie przysługuje nam skarga konstytucyjna na bezczynność sądów powszechnych, jakkolwiek mamy prawo do wyroku sądowego w rozsądnym terminie. Nie przysługuje nam też skarga  przeciwko ustawie, która nie będzie mogła być przedmiotem rozstrzygnięcia  sądowego, a która może ewidentnie godzić w nasze wolności, np. przepisy ustaw policyjnych o kontroli korespondencji i rozmów telefonicznych w trybie operacyjnym.

Na tle kilku technicznych przepisów dotyczących sądownictwa, np. co do składu Krajowej Rady Sądownictwa, dziwi brak  przepisu „wymuszającego” publiczną debatę nad kandydatami na sędziów Trybunału Konstytucyjnego. Sędziowie ci będą mieli ogromną władzę. Dotychczasowa praktyka ich wybierania przez sejm jest jak najgorsza. Wybory są często zakulisowe, bez debaty publicznej, co dla posłów jest mało ważnym punktem porządku sesji plenarnej. Skoro Konstytucja przewiduje odpowiedni czas na kampanię wyborczą np. do senatu, gdy władza senatora będzie nieporównywalnie mniej istotna niż władza sędziego TK, to konieczność wyboru możliwie najlepszych pod każdym względem prawników jest strategicznie  ważniejsza dla pomyślności ludzi i państwa.

I wreszcie sprawa praw socjalnych. To bardzo ważna materia życia publicznego, ale jest to kwestia nie tyle konstytucyjna, ile czysto polityczna.  To sprawa ustawodawstwa zwykłego, podporządkowania pewnej zasadzie ogólnej, tak jak u naszego zachodniego sąsiada zasadzie państwa socjalnego. Wówczas praw socjalnych konstytucja już nie zawiera. Najczęściej z korzyścią dla tych praw, o czym  przekonuje przykład  Szwecji, Kanady, USA  czy Niemiec, klasycznych państw socjalnych. Tymczasem u nas mamy i samą zasadę niejasną w interpretacji, nazwaną: „Zasadami sprawiedliwości społecznej” i  rozbudowane do absurdu (np. prawa kombatantów) prawa socjalne. Sam rozdział dotyczący praw socjalnych zawiera klasyczne w państwach starych demokracji prawa osobiste i polityczne, jak np. prawo do nauki. Niedobrze się też stało, że z konstytucji zniknął przyjęty wcześniej przepis określający, że prawa socjalne są przede wszystkim zadaniami samorządowych i państwowych władz publicznych.

Wady  tego dokumentu sprawiają, że jest on  nie na miarę XXI wieku i nie odpowiada wymaganym współcześnie standardom konstytucyjnym w europejskim kręgu kulturowym.

 

 

 

 

Reddit icon
Technorati icon
Yahoo! icon
e-mail icon
Twitter icon
Facebook icon
StumbleUpon icon
Del.icio.us icon
Digg icon
LinkedIn icon
MySpace icon
Newsvine icon
Pinterest icon
poniedziałek, 2020-06-01

KOSZTY WYCHOWANIA DZIECI 2020

Materiał z konferencji KOSZTY WYCHOWANIA DZIECI 2020

do pobrania na miejscu lub z tiny.pl/79q15

film: https://youtu.be/GoZre5PAANU ...

czwartek, 2019-06-06

8 CZERWCA DZIEŃ WOLNOŚCI PODATKOWEJ 2019

8 CZERWCA DZIEŃ WOLNOŚCI PODATKOWEJ 2019

INFORMACJA PRASOWA CENTRUM IM. ADAMA SMITHA, Warszawa, 6 czerwca 201 9

 

Centrum im. Adama Smitha oblicza Dzień wolności podatkowej w Polsce od 1994 roku. 

W 2019 roku ...

piątek, 2018-10-26

Informacja prasowa o stanie inicjatywy Centrum im. Adama Smitha w sprawie projektu ustawy dotyczącej podejmowania uchwał przez zgromadzenia wspólników przez Internet

W środę 10 października 2018 r. odbyło się spotkanie grupy roboczej złożonej z ekspertów Centrum im. Adama Smitha oraz przedstawicieli Kancelarii Prezydenta RP w sprawie projektu ustawy dotyczącego podejmowania uchwał przez zgromadzenia wspólników przez Internet.

Dyrektor Narodowej Rady Rozwoju, Samorządu i Inicjatyw Obywatelskich, Pan Paweł Janik wyraził podziękowanie...

niedziela, 2018-08-12

Mariusz Łuszczewski ekspertem ds. relacji indyjskich

Mariusz Łuszczewski decyzją zarządu Centrum jest nowym ekspertem ds. relacji indyjskich. Oficjalne wręczenie tytułu eksperta miało miejsce 8 sierpnia 2018 roku.

poniedziałek, 2020-06-01

KOSZTY WYCHOWANIA DZIECI 2020

Materiał z konferencji KOSZTY WYCHOWANIA DZIECI 2020

do pobrania na miejscu lub z tiny.pl/79q15

film: https://youtu.be/GoZre5PAANU ...

czwartek, 2019-06-06

8 CZERWCA DZIEŃ WOLNOŚCI PODATKOWEJ 2019

8 CZERWCA DZIEŃ WOLNOŚCI PODATKOWEJ 2019

INFORMACJA PRASOWA CENTRUM IM. ADAMA SMITHA, Warszawa, 6 czerwca 201 9

 

Centrum im. Adama Smitha oblicza Dzień wolności podatkowej w Polsce od 1994 roku. 

W 2019 roku ...