"Bóg, który dał nam życie, dał nam wolność."
Oświadczenie w sprawie wolności i praw obywatelskich
Oświadczenie w sprawie wolności i praw obywatelskich
Najnowsze przykłady działań władz publicznych wywołują poważny niepokój, co do właściwego stosowania podstawowych zasad Konstytucji RP.
Prokurator prowadzi postępowanie w sprawie naruszeń tajemnicy państwowej, („wycieku” dokumentu z akt śledztwa), lecz sam zbierając dowody (bilingi) narusza prywatność i tajemnicę dziennikarską. Takie podejście, dające pierwszeństwo interesom urzędów, organów władzy nad dobra obywateli, staje się standardem działania władz.
W projekcie zmian Ustawy o informacjach niejawnych, w brzmieniu przyjętym przez Komisję Spraw Wewnętrznych i Administracji Sejmu RP, wprowadza się możliwość dyskrecjonalnego, według własnego uznania, „po dokonaniu przeglądu materiałów” przedłużania przez funkcjonariusza czasu obowiązywania klauzul „poufne” i „zastrzeżone” z odpowiednio 5 i 2 lat, wielokrotnie, aż do 25 lat, a nowe zasady odróżniania nadawanej klauzuli „poufne” od „zastrzeżone” to pozostawione do uznania, przy nadawaniu klauzuli, oceny spraw większej lub „mniejszej wagi”.
Rząd złożył do uchwalenia w trybie pilnym (8 listopada), a Sejm uchwalił (25 listopada) Ustawę o zmianie ustawy o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu. W uzasadnieniu stwierdzono m. in., że projekt nie wymaga konsultacji społecznych. Tryb ten znamiennie pominięto, gdyż ustawa poszerza uprawnienia funkcjonariuszy ABW i Agencji Wywiadu, co do możliwości m. in. rejestracji dźwięku i obrazu w miejscach publicznych, dokonywania kontroli osobistej, przeglądania zawartości bagaży oraz sprawdzania ładunku w środkach transportu lądowego, powietrznego i wodnego (inwigilacji i rewizji). Wymogi orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego dotyczące wolności i prywatności obywateli, sprowadzono do dodania zastrzeżenia, aby czynności wykonywane były „w sposób możliwie najmniej naruszający dobra osobiste osoby”, wobec której zostały podjęte oraz, że materiały z czynności, które nie stanowią „informacji potwierdzających zaistnienie przestępstwa” lub „nie są istotne dla bezpieczeństwa państwa”, podlegają niezwłocznemu zniszczeniu. To funkcjonariusze i organy służb mają dyskrecjonalnie decydować o przestrzeganiu prywatności i tajemnic zastrzeganych na rzecz obywateli oraz wolności stanowiących gwarancje funkcjonowania demokratycznego państwa prawnego.
Trzeba przypomnieć, że organy władzy publicznej mają działać na podstawie i w granicach prawa, a ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego. Ograniczenia te nie mogą naruszać istoty wolności i praw i muszą podlegać kontroli sądowej.
Piotr Dardziński – wiceprezes Instytutu Tertio Millennio
Zbigniew Gluza – prezes Ośrodka Karta
Robert Gwiazdowski- prezydent Centrum im. Adama Smitha,
Janusz Kochanowski – prezes Ius et Lex
Krystyna Mokrośińska – prezes Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich
Julia Pitera – prezes Transparency International Polska,
Adam Pomorski – wiceprezes PEN Clubu,
Danuta Przywara – wiceprezes Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka
Jan Stefanowicz – przewodniczący rady Centrum Monitoringu Wolności Prasy
Warszawa, 21 grudnia 2004 r.